Hoe verpruts ik mijn presentatie?

Niet meer kunnen spreken omdat je mond vol braaksel staat. In slaap vallen en daar complimenten voor krijgen. Uitgelachen worden omdat er een stuk overhemd door je gulp steekt. Een populaire lezing over judaïstiek houden voor een zaal vol ultra-orthodoxe joden. Een goed verhaal houden, maar de aandacht van het publiek zien afdwalen naar een vrouwelijke collega. Computers die vastlopen, arrogante dagvoorzitters, gefrunnik aan microfoons. Het zijn slechts enkele voorbeelden uit Hoe verpruts ik mijn presentatie?

Hoe verpruts ik mijn presentatie? is een hilarische verzameling van tips en anekdotes en geeft een onthutsende inkijk in de puinhoop die sprekers op congressen ervan kunnen maken. Hoe verpruts ik mijn presentatie? is even leuk als leerzaam. Elke tip, elke anekdote, elk verhaal, alles is echt.

Dit maakt Hoe verpruts ik mijn presentatie? tot onmisbare literatuur voor iedereen die zijn publiek wil vervelen en irriteren. En natuurlijk is het een prima geschenk voor sprekers die er weinig van willen bakken.

Remko Iedema heeft bij honderden presentaties en vele dagvoorzitterschappen precies geleerd hoe het niet moet. Hij is hoofdauteur van "Instrumenten voor milieubeleid” (Coutinho 1995), “Profiel van de Nederlandse overheid” (Vijfde druk, Coutinho, 2004 en co-auteur van “Planowanie I Wdra¿anie Politiky Achrony Œrodowiska” (Matra, 2001).

Herman Jansen heeft als directeur van het congresbureau Centrum voor Kennis Communicatie heel wat meegemaakt, maar hij blijft lachen. Hij is co-auteur van "De dood moet een Wener zijn (Elmar, 2000)", "Utrecht aan Zee (Uitgeverij Pepijn, 2003)" en "Eerlijk duurt te lang (Uitgeverij Pepijn, 2004).

De winkelprijs voor het boek bedraagt 17,45 euro. Het boek is onder andere te bestellen bij bol.com (zie onderstaande link):

http://www.bol.com/nl/p/hoe-verpruts-ik-mijn-presentatie/1001004002382513/

of stuur een mail naar info@uitgeverijpepijn.nl
 

Recensies: Er staan 4 recensies op deze pagina.

Recensie 1
Lachen om jezelf
Sprekers stuntelen vaak aanstekelijk
Door: Namreh Amedei

In december verscheen het boek “hoe verpruts ik mijn presentatie?” Een opvallend boek, dat alle aandacht richt op mensen die – soms pijnlijke – fouten maken bij het geven van presentaties. Het boek bevat vele praktijkverhalen. Een hoofdstuk over “Vrouwen en presenteren” zal links en rechts de wenkbrauwen doen fronsen. Reden genoeg voor een gesprek met de auteurs, Remko Iedema en Herman Jansen.

Op de één of andere manier verwachtte ik wat yupperige types. Maar ze zien er normaler uit dan ik dacht. Casual gekleed, duidelijk op hun gemak met elkaars gezelschap. En tijdens het gesprek zie ik aan hun pretoogjes dat ze er duidelijk plezier in hebben.

Waarom zo’n boek? Er zijn al zoveel boeken over het geven van presentaties?
Iedema: Die zijn allemaal zo saai. Je komt er bijna niet doorheen. En áls je er doorheen bent heb je niet veel meer onthouden dan die obligate dingen. Dat je oogcontact moet houden en niet meer dan zes regels op een sheet moet zetten.
Jansen: Weet je hoe we op het idee kwamen? We zaten te praten over een boek dat we willen schrijven. Een erg serieus management boek. Maar op de één of andere manier kwamen we aan de praat over mensen die zo aanstekelijk staan te stuntelen en te hakkelen voor de zaal. We schreven alles wat ons te binnen schoot op een paar servetjes en waren meteen enthousiast.

Hebben jullie veel research gedaan?
Iedema: Herman zei al iets over boeken over presentaties. Die hebben we zoveel mogelijk links laten liggen. Wie een cursusboek wil kopen moet dat vooral doen. Wel hebben we op internet een aantal leuke zaken gevonden.
Jansen: En we hebben veel mensen geïnterviewd. Tientallen. Het gaat ons vooral om wat er op het podium gebeurt. En dat is toch wel geslaagd, lijkt ons.

Jullie vertellen soms pittige anekdotes. Herkennen de mensen over wie het gaat zich in het boek?
Iedema: De man die op het podium bijna moet overgeven natuurlijk wel. De spreker die een populaire lezing wil houden voor een zaal vol orthodoxe joden ook wel. Maar de Vietnamees die ontdekt dat niemand hem verstaat weet van niets. Dus, in uitzonderingsgevallen.
Jansen: Alle verhalen zijn echt. We zijn zo dicht mogelijk gebleven bij de manier waarop ze aan ons zijn verteld. Maar hier en daar hebben we wel wat veranderd, zodat niet te traceren is om wie het precies gaat.

Een paar bekende personen noemen jullie bij naam…
Jansen: Oud Minister Pronk en Midas Dekkers. En staatssecretaris Johan, dat kan ik wel verklappen, is Johan Remkes.
Iedema: Vergeet Georde Bush niet. Die namen horen bij de verhalen. En provocateurs als Pronk en Dekkers moeten daar maar tegen kunnen.

Hebben jullie er zelf verstand van?
Beiden: Ja.
Iedema: Herman is directeur van een congresbureau. Die heeft wel wat meegemaakt in zijn loopbaan.
Jansen: Remko heeft honderden presentaties gegeven. En ik heb hem vaak als dagvoorzitter gehad.

Betekent dat dat jullie zelf ook in het boek voorkomen?
Jansen: Daar praat ik natuurlijk niet over!
Iedema: De spreker die iemand in de zaal die in slaap is gevallen onverwachts het woord geeft, dat ben ik.
Jansen: Dat zou je nu anders doen.
Iedema: Ja, het was bijzonder onbeschoft. Maar iedere keer dat ik eraan denk moet ik weer lachen. Het was toch ook wel leuk.

En vrouwen hebben vooral te kampen met sexisme, schrijven jullie. Ben je niet bang voor reacties op die stelling?
Jansen: Van te voren waren we niet van plan een apart hoofdstuk over vrouwen te schrijven. Vanuit de interviews kwam het vanzelf naar voren.
Iedema: Het gaat eigenlijk ook over mannen, hoe die naar vrouwen kijken.
Jansen: De voeding van dat hoofdstuk komt voor een groot deel van vrouwen.
Iedema: En als je je publiek kunt afleiden door een mooie collega mee te nemen kunnen wij daar niet omheen, natuurlijk.

Is dat niet een beetje flauw?
Beiden: Ja!
Iedema: Er is net een onderzoek gepubliceerd over hoe mannen en vrouwen kiezen voor sollicitanten. Dat heeft precies de strekking van ons hoofdstuk.
Jansen: Maar is vast minder grappig!

Is het boek alleen maar grappig bedoeld?
Jansen: Wat het leuk maakt is de herkenning. Iedereen heeft wel verhalen over een congres of een lezing waar niets van deugde. Of weet hoe het voelt om zelf hakkelend voor een publiek te staan.
Iedema: Het is dus ook wel een beetje lachen om jezelf.
Jansen: We hebben er op gelet dat het niet belerend wordt. Maar zeg nou zelf. Waarvan leer je meer, van dingen die goed gaan of zaken die fout gaan?
Iedema: Wij denken dat studenten er baat bij kunnen hebben. Wie een leerboek leest onthoudt weinig. Wie ons boek leest kan het zó navertellen.

Plannen voor meer boeken?
Jansen: Hoe verpruts ik mijn relatie?
Iedema: Daar is veel research voor nodig.
Jansen: Hoe verpruts ik mijn declaratie?
Iedema: Kijk, hier wordt nagedacht!

Hoe verpruts ik mijn presentatie; praktische tips om uw lezing of presentatie volledig de mist in te laten gaan. Uitgeverij Pepijn, 2004.

 

Recensie 2
Zelfs een stotteraar kan boeien
door Maaike Homan in Dagblad Trouw, 21 december 2004

Zelfs een stotteraar kan boeien. Remco Iedema geeft tips om je presentatie niet te laten mislukken.

Tip 1: Verdiep u niet al te veel in het onderwerp. Lees niet bij, praat niet met deskundigen en vraag de organisatie niet waarom ze u vragen en wat ze van u verwachten. Tip 16: Zorg voor niet-functionele entourage als pratende bloembakken of artiesten die rondfietsen op eenwielers. Tip 52: Maak uw presentatie zo druk mogelijk. Laat dia's in elkaar overvloeien, laat de tekst knipperen of laat de titels van sheets eerst heel groot in beeld komen.

Remko Iedema (40) is interimmanager op het stadhuis van Apeldoorn en geeft regelmatig presentaties. Samen met Herman Jansen, directeur van een congresbureau, schreef hij een boek over presenteren met de ondertitel 'Praktische tips om uw lezing of presentatie VOLLEDIG de mist in te laten gaan'. Een boek voor iedereen die wel eens 'iets' presenteert, met sarcastisch tips over hoe het juist niet moet.

,,Het idee ontstond in een café en de eerste versie van het boek kwam op servetten en bierviltjes tot stand'', vertelt Iedema . ,,Wij hebben allebei veel presentaties meegemaakt en hebben er zelf ook veel gegeven in onze loopbaan. Het viel ons op hoeveel blunders er worden gemaakt.''

Volgens de schrijvers gaat er 'heel veel' mis in de wereld van congressen en presentaties. Maar ook vips als Bush en Balkende maken blunders. Tip 19: Verspreek u, is gewijd aan de president van de Verenigde Staten en zijn 'Bush-talk'. ,,De president zei tijdens zijn verkiezingsrede dat terroristische regimes de Amerikaanse bevolking niet vijandig (hostile) mogen houden. Hij bedoelde gegijzeld (hostage). Hij spreekt langzaam, met lange pauzes tussen de zinnen. Een gemiddelde spreker kan drie tot zeven woorden per seconde uitbrengen. Daar komt Bush nog niet eens bij in de buurt.''

Blunders (of versprekingen) als die van de Amerikaanse president zijn volgens Iedema niet per definitie slecht. ,,Zolang je maar contact hebt met het publiek'', zegt hij. Iemand die het volgens hem helemaal verkeerd doet, is minister Remkes van binnenlandse zaken. ,,Hij heeft niet de juiste vaardigheden om een boodschap over te brengen. Bestuurders moeten de vaardigheden hebben om zichzelf te profileren. Als ik Remkes zie spreken is dat ronduit pijnlijk.''

Waar moet een goede presentatie aan voldoen? ,,Er is een gouden regel'', zegt Iedema. ,,Weet wat je wilt overbrengen.'' Dat is volgens hem iets anders dan weten wat je wil vertellen. Om te zenden moet je eerst op de plek van de ontvanger staan, is zijn devies. ,,Mensen vertellen vaak hele verhalen, maar vragen zich niet af wie er naar hen luistert en met welke informatie hij deze mensen naar huis wil laten gaan.'' Een gevolg hiervan is dat veel congresgangers teleurgesteld naar huis gaan, zegt hij. Of ze gaan tijdens presentaties kletsen, lopen weg of vallen in slaap. Of spelen lulkoekbingo: dat bestaat al jaren. ,,Ik heb op mijn vorige werk, een ingenieursbureau, veel variaties van het spel voorbij zien komen. Je bent alleen vaak snel uitgespeeld.''

Het spel gaat als volgt. Schrijf in rijen van vijf 25 woorden als 'synergie', 'win-win situatie', 'dynamische omgeving' en 'procesmatig'. ,,Als u horizontaal, verticaal of diagonaal vijf hokjes heeft aangekruist, spring dan op en roep luid: Lulkoek!''

Iedema kan niet blijven benadrukken dat een presentatie moet prikkelen. Oogcontact is daarbij heel belangrijk, al kent hij professionele presentatietrainers die elke vorm van oogcontact afraden omdat het afleidt. ,,Er zijn ook trainers die aanraden om een sheet met punten te laten zien, zodat mensen weten wat ze kunnen verwachten tijdens een presentatie. Het verhaal is zo alleen niet meer spannend en het publiek luistert niet.''

De kunst van presenteren is vertellen, zegt Iedema. ,,Wees jezelf. Maak geen grappen als je geen humor hebt en pretendeer niets. Je moet vanuit je publiek denken. Zolang je kunt boeien en je eigen verhaal houdt, kan je goed presenteren. Zelfs een stotteraar kan zo boeien.''

Heeft de schrijver zelf wel eens geblunderd? Lachend: ,,Het klinkt heel pietluttig, maar ik ben eens een verlengsnoer vergeten. Ik moest een presentatie geven met een commercieel doel. Ik kon mijn sheets niet laten zien en het hele contract, waar veel geld mee was gemoeid, ging niet door.''

De favoriete anekdote van Iedema hoort bij tip 18: spreek onverstaanbaar. ,,Voor een internationale conferentie over biodiversiteit waren gasten uit de hele wereld uitgenodigd. Zo ook een hoogleraar uit Azië. Zijn dia's bevatten geen tekst, maar bestonden uit foto's van vogels bij planten. De Vietnamees gaf uitleg bij de dia's, maar het publiek kon hier geen touw aan vastknopen.''

Het duurde even voordat het publiek in de gaten kreeg dat de man wel degelijk Engels sprak, vertelt Iedema. ,,Op een gegeven moment krijg de man door dat niemand hem begreep en bij de rest van de dia's van de vogels lichtte hij toe: ,,Bird'', ,,Another bird''. De hele zaal barstte in lachen uit.''

Het hoofdstuk waar de schrijvers de meeste reacties op hebben gehad, sinds de uitgave vorige week, is het hoofdstuk Intermezzo: Vrouwen en presenteren. ,,Soms, zo krijgen wij de indruk, is het vrouwzijn al voldoende om uw presentatie te verprutsen'', schrijft het duo. Vrouwen hebben meer handicaps bij het presenteren dan mannen, meent Iedema serieus.

,,Ze moeten eerst overwinnen hoe er naar hun uiterlijk wordt gekeken, daarnaast hebben zij hun stemgeluid tegen, ze intoneren anders. Ten slotte zijn vrouwen niet to-the-point.''

Hij geeft toe dat dit hoofdstuk oppervlak is opgeschreven (de tips in dit hoofdstuk variëren van 'laat uw sheets door een fraaie dame op de overheadprojector leggen' en 'neem een mooie vrouw mee' tot 'maak seksistische opmerkingen'). ,,Maar ze komen wel ergens vandaan. Het boek moet je lezen als een handleiding.''

Recensie 3
Gapend de nieuwjaarstoespraak ondergaan
Recensie Brabants Dagblad door Lo van der Wal

Maandag 3 januari 2005 - Het boek ’Hoe verpruts ik mijn presentatie’ geeft tips voor het houden en ondergaan van de nieuwjaarstoespraak.
Apeldoorn - Komende weken krijgen we ze weer over ons heen: de onvermijdelijke nieuwjaarstoespraken, die, ongeacht of ze optimistisch of pessimistisch zijn getoongezet, bol staan van de platitudes.
Terwijl iedereen zit te snakken naar de eveneens onvermijdelijke nieuwjaarsborrel put de baas zich uit in een vooruitblik die aan elkaar hangt van uitgeholde begrippen als ’synergie’, ’klantgericht’, ’commitment’ en uiteraard komt ook (grote gaap) die kar weer voorbij die door mul zand moet worden getrokken op weg naar ongetwijfeld (zucht) een ’win-win-situatie’.
„Ik kan me geen enkele nieuwjaarstoespraak herinneren en dat is veelzeggend“, zegt Herman Jansen, directeur van het congresbureau Centrum voor Kennis Communicatie in Eindhoven. Met Deventernaar Remko Iedema, interim-manager bij de gemeente Apeldoorn, heeft hij ’Hoe verpruts ik mijn presentatie’ geschreven, een boek vol anekdotes en tips om ’uw lezing of presentatie volledig de mist in te laten gaan’.
Het boek gaat niet specifiek over nieuwjaarstoespraken, maar de vele valkuilen waarin sprekers kunnen tuimelen gelden ook voor dit ritueel dat net zo bij begin januari hoort als het schansspringen in Garmisch-Partenkirchen.
Omdat er geen eer aan te behalen valt vindt Jansen dat een bedrijf maar beter een cabaretier of goochelaar kan inhuren. Iedema is optimistischer. Door een nieuwjaarstoespraak toe te spitsen op een aansprekend thema en dat al van te voren aan te kondigen kan het misschien toch nog interessant worden, meent hij.
Iedema en Jansen hebben hun boek, dat in de eerste plaats is bedoeld voor iedereen die wel eens ’een verhaal moet houden’ voor een publiek, vanuit het omgekeerde perspectief geschreven. Zo luidt tip 10: ’kom te laat binnen’ en tip 32: ’laat uw sheets door een fraaie dame op de overheadprojector leggen’.
Zulke tips zijn niet uit de lucht gegrepen. Het is daadwerkelijk voorgekomen dat een directeur z’n bloedmooie secretaresse de sheets liet omdraaien voor een overwegend mannelijk publiek met het gevolg dat de eerste rij de hele lezing dromerig naar het podium zat te kijken.
Zowel Jansen als Iedema hebben voor hun boek rijkelijk kunnen putten uit hun eigen ervaring en hun netwerk. Vandaar de vele anekdotes. Het zijn overigens geen ’omgekeerde’ tips, benadrukt Iedema. De fraaie dame kan dus niet eenvoudigweg worden vervangen door een lelijke dame om van dezelfde lezing een succes te maken.
Bij lezingen en presentaties hoort de inhoud voorop te staan. Het is de kunst die zo goed mogelijk over te brengen. Daar zijn verschillende technieken voor. Het omgekeerde perspectief, waarvan de schrijvers zich bedienen, is niets anders dan een manier om - in hun geval lezers- te blijven boeien.
Dergelijke technieken kunnen ook op presentaties worden losgelaten. Jansen: „Ik ken een spreker die de helft van zijn voorbereidingstijd steekt in de openingszin.“
Aan de andere kant zijn er ook doodzondes, zoals als spreker je mobieltje laten aanstaan en het nog opnemen ook als het afgaat. Voor Remko Iedema, die ooit eens een eigen presentatie de mist zag ingaan omdat hij een verlengsnoertje had vergeten, is de voorgeschreven tijd overschrijden de grootste doodzonde. Indirect bevat het boek een tip om als toehoorder de voorspelbare nieuwjaarstoespraak door te komen. Net als veel doorgewinterde congresgangers kan hij voor zichzelf een spelletje ’lulkoekbingo’ spelen. De spelregels zijn als volgt: zet gemeenplaatsen als ’dynamische omgeving’, ’kwaliteitszorg’, ’interactief’, etc, etc van te voren in vijf rijtjes van vijf. Kruis ze aan wanneer deze cliché’s opduiken uit de woordenbrij van de directeur.
Zodra horizontaal, verticaal of diagonaal vijf holle begrippen zijn aangekruist springt de getergde toehoorder op en roep luid ’lulkoek’. Zachtjes roepen, zodat de baas het niet hoort, mag natuurlijk ook.
’Hoe verpruts ik mijn presentatie?’ door Remko Iedema en Herman Jansen. Uitgeverij Pepijn, Eindhoven. ISBN: 9080757438.

Recensie 4
Waarom Nederlanders slechte sprekers zijn
Recensie Volkskrant 10 juni 2005 (pagina 09)
Pieter Klok
Remko Iedema en Herman Jansen: Hoe verpruts ik mijn presentatie? Pepijn; 133 pagina's; € 16,95 ISBN 90 807574 3 8 ,

Nederlanders zijn slechte sprekers, ze bereiden zich niet voor en denken niet na over hun publiek. Herman Jansen schreef er een boekje over. 'Een lage stemt helpt.'

75 Procent van alle congresbezoekers denkt regelmatig aan seks, blijkt uit onderzoek. Dat heeft te maken met de beroerde kwaliteit van de gemiddelde spreker, denkt Herman Jansen, organisator van congressen en auteur van het boek Hoe verpruts ik mijn presentatie?. 'Ik zie heel veel presentaties, waarvan ik denk: dat kan veel beter.'

Meest gemaakte fout: de spreker verdiept zich op geen enkele manier in zijn publiek. 'Ze hebben niet in de gaten voor wie ze de presentatie eigenlijk houden', zegt Jansen. Hij ziet dat vooral vaak bij bedrijven die een nieuw product presenteren. 'Ze vertellen simpelweg wat dat product allemaal kan en vragen zich niet af wat het publiek wil weten. Meestal zetten ze een beamer aan en gebruiken ze een standaard powerpointpresentatie .' De oplossing volgens Jansen: 'Je moet eerst vragen wie er allemaal in de zaal zit en wat ze van je willen weten.'

Nog een veel gemaakte fout: een opbouw zonder spanningsboog. 'Veel sprekers beginnen te vertellen wie ze zijn en voor welk bedrijf ze werken, dan wikkelen ze punt voor punt hun verhaal af en ze eindigen altijd met conclusies en aanbevelingen. De helft van de zaal slaapt al na tien minuten.' Jansens oplossing: 'Draai het eens om. Begin met de conclusies. Dan heb je kans dat de toehoorders denken: hoe komt die man erbij?'

De ergste plaag in presentatieland, is het overvloedig gebruik van clichés. 'Win-win-situatie, resultaatgericht, integraal, procesmatig, visie, commitment, interactief. Het zijn populaire woorden, die adviseurs gebruiken om gewichtig te doen. Sprekers denken vaak dat ze daardoor interessant overkomen, maar de luisteraar denkt: dat verhaal ken ik nu wel.'
Een goede remedie tegen clichés is lulkoekbingo. Elke luisteraar maakt zijn eigen bingokaart. In plaats van nummers zet hij clichés in de vakjes. Elke keer als de spreker zo'n cliché gebruikt, kruist de luisteraar een vakje aan, net zolang tot hij een rijtje heeft. Dan moet hij opstaan en 'lulkoek' roepen.

Soms heeft de spreker gewoon geen talent, geeft Jansen toe. 'Of een presentatie goed is of niet, hangt voor 50 procent af van charisma.' Charisma valt moeilijk aan te leren. 'Iemand met een hoge stem, komt minder serieus over. Dat is biologisch bepaald. Een brullende leeuw boezemt angst en ontzag in, terwijl een vogeltje vooral mededogen opwekt.'
Voor sprekers geldt volgens Jansen hetzelfde. 'Vrouwen zijn daardoor in het nadeel. Als vrouwen al de top halen, in de politiek bijvoorbeeld, dan hebben ze vaak een lage stem. Margaret Thatcher, oud-premier van Groot-Brittannië heeft daarom hard geoefend om een lagere stem te krijgen.'
De meeste sprekers doen geen enkele moeite om hun presentatie te verbeteren. 'Het is gemakzucht', denkt Jansen. 'Het komt zo vaak voor dat de spreker te laat komt of een snoertje voor zijn laptop vergeet. Dat zijn doodzonden.'

Vaak speelt ook angst mee. 'Bijna iedereen vindt het een eer om gevraagd te worden voor een congres, maar op het moment suprême slaat vaak de podiumangst toe.' Veel sprekers kiezen daarom voor veiligheid door gewoon hun geschreven tekst op te dreunen. Jansen: 'Vooral ministers doen dat. Hun tekst is vaak ook nog door een ander geschreven. Dat is echt dodelijk.'
Copyright: de Volkskrant